نگاهی به کتاب «فاجعه در راه است»، نوشته بیل گیتس | راهکارهای مرد میلیاردر برای نجات زمین
کتاب جدید مؤسس «مایکروسافت» مجموعه‌ای از هشدارها و راهکارها درباره تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین است.
امین شجاعی | شهرآرانیوز؛ قبل از هر چیز، حواستان باشد که عنوان این کتاب شما را دلسرد نکند. بیل گیتس، نویسنده این کتاب، یکی از ثروتمندترین مردان جهان و بنیان‌گذار شرکت عظیم مایکروسافت، در این کتاب به سراغ یکی ازبزرگ‌ترین معضلات پیش روی بشر می‌رود، گرمایش زمین.
خبر گرم‌شدن زمین و خطرات آن چیزی نیست که آن را نشنیده باشیم. این پدیده همه نقاط زمین را تحت تأثیر قرار داده، از مناطق استوایی تا نواحی قطبی. به‌نظر می‌رسد زمین با سرعت به‌سمت نابودی پیش می‌رود؛ و همین بیل گیتس و بسیاری از دانشمندان را نگران کرده است. او در این کتاب به‌دنبال راه‌حل‌هایی برای نجات زمین است. برای این منظور، با دانشمندان و گروه‌های تحقیقاتی بسیاری دیدار کرده.
محتوای کتاب را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد:
۱. تغییر دما چه پیامدهایی دارد؟
آمارها نشان می‌دهد که طی صد سال اخیر دمای زمین بیشتر از یک درجه سانتیگراد گرم‌تر شده است. نویسنده در چند خط معنای این اختلاف دما را شرح می‌دهد:
در آخرین عصر یخبندان، میانگین دمای زمین تنها ۶ درجه سانتیگراد کمتر از میانگین دمای امروزی بود. از آن طرف، در عصر دایناسورها، وقتی که میانگین دمای زمین احتمالا فقط ۴ درجه بیشتر از میانگین دمای امروزی بود، کروکودیل‌ها به‌راحتی در نواحی قطبی زندگی می‌کردند.
این یک درجه گرم‌شدن تا همین حالا هم تأثیراتش را نشان داده. خشک‌سالی، سیلاب، تغییر فصل‌ها و ازبین‌رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری تنها بخشی از پیامدهای این افزایش دماست. گروهی از محققان پیش‌بینی می‌کنند که اگر کاری صورت نگیرد این تغییرات ناخواسته تا پایان قرن چندین‌برابر پاندمی کرونا جان انسان‌ها را خواهند گرفت.
۲. چرا زمین گرم‌تر می‌شود؟
گازهای گلخانه‌ای اصلی‌ترین عامل گرمای زمین هستند. دی‌اکسید کربن و متان شایع‌ترین گازهای گلخانه‌ای هستند. این گازها دقیقا مثل گلخانه جلوی خروج گرما را می‌گیرند و نامشان از همین‌جا آمده است. بیل گیتس، در اولین صفحه، هدفش از نوشتن این کتاب را توضیح می‌دهد:
در صحبت از تغییرات اقلیمی، دو عدد را باید به‌خاطر داشته باشیم: اولی عدد ۵۱میلیارد و دومی عدد صفر. ۵۱میلیارد تن مقدار گازهای گلخانه‌ای است که هر سال به جو زمین اضافه می‌شود. صفر عدد هدف ماست. برای توقف گرم‌شدن زمین و جلوگیری از عواقب بسیار بد تغییرات اقلیمی، ما انسان‌ها باید از افزودن گازهای گلخانه‌ای به جو زمین دست بکشیم. کار سختی به‌نظر می‌رسد و کار سختی هم هست.
۵۱میلیارد تن در سال! (یعنی چیزی حدودا ۳۴٠هزاربرابر وزن برج میلاد!) دانشمندان این حوزه معتقدند تا سال ۲٠۵٠ باید تولید دی‌اکسیدکربن را به صفر برسانیم. فهرستی در کتاب به ما نشان می‌دهد که هرکدام از فعالیت‌های ما چه سهمی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند:
- ساخت محصولات (سیمان، فولاد، پلاستیک): ۳۱٪
- روشن‌کردن وسایل (مصرف برق): ۲۷٪
- پرورش محصولات (گیاهان، حیوانات): ۱۹٪
- رفت‌وآمد (هواپیما، اتومبیل، کشتی‌های باری): ۱۶٪
- گرم و سردکردن محیط (گرمایش، سرمایش، انجماد): ۷٪.
عجیب است که تولید کود کشاورزی و دام‌پروری بسیار بیشتر از اتومبیل‌ها گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند. بیشتر متعجب می‌شوید وقتی راجع‌به تأثیر گاوها بخوانید:
در سراسر جهان، حدود یک‌میلیارد گاو برای استفاده از گوشت و محصولات لبنی پرورش داده می‌شوند. متان ناشی از آروغ و نفخ این گاوها هرساله به‌اندازه دومیلیارد تن دی‌اکسید کربن ــ یعنی تقریبا ۴درصد از مجموع انتشار سالانه گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان ــ در افزایش دمای زمین اثرگذار است.
متوقف‌کردن همه این فعالیت‌ها نه ممکن است و نه منطقی.
۳. پس چه می‌شود کرد؟
پاسخ‌های کتاب به این سؤال بسیار متنوع است، اما مهم‌ترینِ آن‌ها توصیه به دولت‌های جهان برای همکاری در مبارزه با گرمایش زمین است. کتابْ سختی‌ها و انگیزه‌های این همکاری جهانی را بررسی می‌کند. بیل گیتس خواننده را آگاه می‌کند که سازگاری با زمین و تغییر فرهنگ مصرف اجتناب‌ناپذیر است؛ به‌طور مثال، همین حالا در آمریکا حدود ۴٠٪ مواد غذایی دور ریخته می‌شود.
بخش مهمی از کتاب درباره توسعه انرژی‌های پاک است. وقتی می‌خوانیم که گروه‌های زیادی در دنیا در حال تحقیق و آزمایش در این باره هستند، امیدوار می‌شویم. کارهای بسیاری در این زمینه انجام شده و ایده‌های زیادی هم در حال آزمایش است. بعضی از این ایده‌ها کمتر به گوش ما رسیده؛ مثلا، ایده ساخت دستگاهی که دی‌اکسید کربن را از هوا جذب می‌کند شدنی به‌نظر می‌رسد. روش‌های بسیار دیگری هم هستند. کتاب به‌خوبی همه این روش‌ها را توضیح می‌دهد؛ همچنین، خواننده را امیدوار می‌کند که ممکن است تکنولوژی‌های جدیدی کشف شود تا حل این معضل سرعت بیشتری بگیرد.
بیل گیتس در این کتاب به‌خوبی بیم‌ها و امیدها را در مقابل هم قرار می‌دهد. کتاب می‌تواند برای همه علاقه‌مندان به محیط زیست و آینده زندگی بشر جذاب باشد. نویسنده، به‌کمک آمار دقیق و اطلاعات گسترده، چشم خواننده را به مسائل و ایده‌های نو باز می‌کند. در آخر، می‌توان گفت که «فاجعه در راه است» به‌راحتی خوانده می‌شود و برای افراد غیرمتخصص نیز جذاب خواهد بود.
این کتاب را نشر «مون» در ۲۹۱ صفحه و با ترجمه صدرا صمدی دزفولی و محمدحسین فیلی‌زاده چاپ و منتشر کرده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
